Köprü Anasayfa

Yüz Yıllık Demokrasi Manifestosu: Münazarat

"Kış 2012" 117. Sayı

  • Editörden

    Editorial

    Ahmet Dursun

    Editör, Risale-i Nur Enstitüsü, İstanbul

    Köprü • Sayı: 117 • Kış 2012 • ISSN: 1300-7785 • ss. 5-9

    Türkiye’nin 19. yüzyılda Meşrutiyet’le birlikte başlayan demokrasi serüveninde geldiği nokta; Bediüzzaman’ın meşrutiyet-cumhuriyet, demokrasi, hürriyet, hak, adalet ve fazilet kavramları etrafında geliştirdiği hukuk devleti anlayışının ve arayışlarının henüz çok uzağındadır.

    Bir önceki sayımızda Bediüzzaman Said Nursi’nin “Azametli bahtsız bir kıtanın, şanlı talihsiz bir devletin, değerli sahipsiz bir kavmin reçetesi” olarak tanımladığı Münazarat adlı eserini incelemeye başlamıştık. Bu sayımızda da hem yazıldığı dönemin sosyal, siyasi ve hukuki problemlerine hem de günümüzün temel meselelerine ışık tutan Münazarat’ı incelemeye devam ediyoruz.

    Bediüzzaman’ın, parçalanmaya yüz tutmuş Osmanlı Devleti’nin son demlerinde istibdat, hürriyet, meşrutiyet kavramları etrafında şekillenen tartışmalarda hürriyetçi tavrıyla öne çıkması ve bu tavrını Meşrutiyet’i anlatmak için çıktığı Şark seyahatiyle bir demokrasi manifestosu sayılabilecek verimli bir ürüne dönüştürmesi dikkat çekicidir. Münazarat; İslam’ın hak ve hürriyetler karşısındaki duruşunu temsil eden ve istibdat, hürriyet, adalet, azınlık meseleleleri, milliyetçilik vb. hususlarda Kurani bir bakışın ipuçlarını sunan gerçek bir demokrasi bildirisidir.

    Münazarat’ın yapısını Bediüzzaman’ın Şark seyahatleri sırasında kendisine farklı kesimlerden yöneltilen sosyal ve siyasi içerikli sorularla bunlara verilen cevaplar oluşturur. Eserin ana muhtevasını oluşturan hürriyet, meşrutiyet, adalet, geri kalmışlık, azınlıklar ve Ermeni meselesi, eğitim, milliyetçilik, Kürt meselesi gibi hususlar bugün de tartıştığımız meselelerdir. Bu bağlamda hukukun üstünlüğü, hak ve adalet gibi vurguları öne çıkaran, birleştirici fikirlerle Kuranî bir model sunan Münazarat’ın çizdiği yol haritası günümüzün demokratikleşme çabalarına büyük katkıda bulunacaktır. Bununla birlikte, İslam toplumlarının devamlılığını, birlikteliğini ve kalkınmasını sağlayacak ilkelerin de Kur’an hakikatleri çerçevesinde Münazarat’ta dile getirilmesi, eseri İslam toplumlarının geleceği açısından da değerli kılmaktadır. İslam toplumlarının istibdat, hürriyet ve cumhuriyet-demokrasi gibi kavramlara yaklaşımlarının nasıl olması gerektiğine dair önemli ipuçları sunan Münazarat, İslam dünyasındaki kronikleşmiş problemleri de çözebilecek kabiliyettedir.

    Bu sayımızda “Çağdaş demokratik ilkeler Münazarat’ta nasıl temsil edilmektedir? Günümüzün demokratikleşme, sivil anayasa, hukuk devleti tartışmalarına Münazarat’ın katkısı ne olabilir? Şura kavramının sosyal ve siyasi yansımaları nedir? Gayri Müslimlerle ilişkiler, Ermeni meselesi Münazarat’ta nasıl ele alınmaktadır? gibi sorulara cevaplar aradık ve Münazarat’ı demokrasi manifestosu yapan özelliklere değindik. Genel olarak Münazarat’ın ihtiva ettiği anlam haritasının çağdaş-hürriyetçi demokrasi arayışlarına katkısını göstermek istedik.

    Sizleri dergimizle başbaşa bırakırken, gelecek sayımızda “Kuran Medeniyeti”nin tartışıldığı dosya konumuzla karşınızda olmayı ümit ediyoruz.

    The point where Turkey has reached in its adventure of democracy beginning with Meşrutiyet (Constitutinalism) in the 19th century is still far from Bediüzzaman’s searches and understanding of the state of law shaped around the concepts of constitutionalism, republic, democracy, freedom, rights, justice and virtue.

    In the previous issue we started to study Bediüzzaman Said Nursi’s work, Münazarat, which he defines as “the prescription of a great but unfortunate continent, a glorious but hapless state, and a dignified but unprotected nation.” In the present issue we continue to analyze Münazarat, which sheds light unto the social, political and legal problems of the day it was written as well as today’s basic issues.

    It is remarkable that in the discussions shaped around the concepts of despotism, freedom, constitutionalism in final days of the Ottoman state, which tended to break into pieces Bediüzzaman became prominent with his liberal attitude and turned this attitude into an efficient product which can be considered as a declaration of democracy when he set on his Eastern Journey in order to explain the constitutionalism to the people of the Eastern Anatolia. Münazarat is a real declaration of democracy, where he represents the posture of Islam towards human rights and liberties and where he presents us the clues of a Quranic viewpoint in matters such as despotism, liberty, justice, minority issues, nationalism, etc.

    The questions of social and political content directed by people from various sectors during Bediüzzaman’s Eastern Journeys and his answers to them constitute the structure of the Münazarat. The subjects which make up most of the content of the work like freedom, constitutionalism, justice, backwardness, minorities and Armenian problem, education, nationalism, Kurdish problem
    are issues that we still discuss today. In this context the road map drawn by Münazarat, which emphasizes the supremacy of law, rights and justice, presents a Quranic model with its unifying opinions will surely make great contributions to the democratization efforts of today. Additionally the expression within the framework of Quranic truths of the principles that will maintain the continuation, unity and progress of Islamic societies makes the work valuable in terms of the future of Islamic societies as well. The work which suggests important clues about what should be the approach of Islamic societies towards concepts like despotism, freedom, republic and democracy, has the capability to solve the obstinate problems in the Islamic world.

    In this issue we sought answers to questions such as, “How are contemporary democratic principles represented in Münazarat? What can Münazarat contribute to today’s arguments about democratization, a civil constitution, and a state of law? What are the social and political impacts of Shura (Counseling)? How are relations with non-muslims and the Armenian problem dealt
    with in Münazarat?” and we also touched upon the characteristics which make Münazarat the declaration of democracy. In general we wanted to show the contribution of the meaning map of Münazarat into the searches for contemporary-liberal democracy.

    As we leave you alone with the journal, we hope to meet you in the next issue with a file that discusses “the Quranic Civilization.”