Köprü Anasayfa

İnsanî Değerler, Toplumsal Barış, Milliyet ve Milliyetçilik

"Güz 2013" 124. Sayı

  • İnsanî Değerler, Toplumsal Barış, Milliyet ve Milliyetçilik

    Editör

    19. asrın temel ideolojilerinden olup bugün de devam eden olan ve çeşitliyönleriyle tartışma konusu olan ‘milliyetçilik’ kavramı son yıllarda etnik, sosyal,resmî, liberal, muhafazakâr, yayılmacı milliyetçilik gibi literatüre ait çeşitlişekilleriyle tartışılmaya başlandı. Esas itibariyle insan hakları, hürriyet, eşitlik,adalet gibi kavramlar karşısında bir çok problemle yüzleşmek zorunda kalanbu ideolojinin insanlık vasıfları ve kardeşlik, dayanışma, birlik ve barış gibi olgularkarşısında yerinin nasıl belirleneceği cevabı merak edilen bir soruydu.Risale-i Nur Enstitüsü tarafından geçtiğimiz Mart ayında tertib edilen “İnsanlıkve Dünya Barışı İçin Said Nursî’nin Milliyet Anlayışı” başlıklı kongre buvb. sorulara cevap bulmak, Bediüzzaman’ın Kur’ânî bir bakış açısıyla geliştirdiğimilliyet anlayışını anlamak amacını güdüyordu. Bir önceki sayımızda bukongrenin sonuç bildirilerine ve kongrede sunulan tebliğlerin bir kısmına yervermiştik. Bu sayıda da 8. Risale-i Nur Kongresi’nin tebliğlerini yayımlamayadevam ediyoruz.“Milliyet ve milliyetçilik nedir? Bu kavramın Batı düşüncesinde yeri nedir?Din ve milliyet ilişkisi nedir? İslamî literatürde millet-milliyet ve milliyetçilikkavramları nasıl ele alınmıştır? Düşünce tarihimizde bu kavramların yerinedir? Said Nursi’nin milliyet anlayışının bu tartışmalardaki yeri nedir?Takvaesaslı bir üstünlük anlayışına dayalı inanç sisteminden etnik anlayışa dayalı birüstünlük algısına geçiş İslam toplumlarını nasıl etkilemiştir? Said Nursî’ninmedeniyet tasavvurunda milliyet kavramının yeri nedir? Batı’daki milliyetçilikanlayışının doğurduğu temel problemlere karşı Said Nursî’nin yaklaşımı nasıldır? Genel olarak Risale-i Nur’da milliyet kavramına yüklenen anlamlarnelerdir? Risale-i Nur’un temel kavramlarından olan ‘menfi milliyet’ ve ‘müsbetmilliyet’ tanımlamaları nasıl anlaşılmalıdır? İnsanî değerler açısından milliyetkavramının çerçevesi nasıl belirlenebilir?” gibi sorulara cevaplar aradığımız busayımızda ortaya konulan fikirlerin insanlık değer ve vasıflarını yozlaştıran,dünya barışını tehdit eden hakim milliyet/çilik anlayışına karşı bir set olabileceğinidüşünmekteyiz.Hakim milliyetçilik anlayışı, etnik aidiyetler üzerinden tanımladığı milletkavramıyla ve ulus devlet yapılanmasıyla son birkaç asra savaş ve gözyaşıyladamgasını vurdu. Bu anlayış İslam coğrafyasında yaşayan Müslümanlarıbirbirine bağlayan en güçlü bağ olan din kardeşliğini zedeledi. Müslümantoplumlar üzerindeki yıkıcı etkileri devam eden bu anlayışın çözülmesindeBediüzzzaman’ın Kur’ânî prensipler etrafında temellendirdiği milliyet anlayışıyol gösterici olabilir. Bu bağlamda onun ‘menfi milliyet’ ve ‘müsbet milliyet’kavramlaştırmasına, irdelenmeye değer konu olarak yazarlarımızın dikkat çektiğinibelirtmek gerekir.İnsanî değerler açısından milliyet kavramının işaret ettiği sosyal, kültürelve psikolojik alanların belirlenmesi de birçok noktada yozlaşmalara şahit olaninsanlık için önem taşımaktadır. Pozitivist ve hedonist yaklaşımlarla şekillenenbencillik, bananecilik, hırs, şehvet, başkasına hayat hakkı tanımama, zayıfıezme, adaletsizlik gibi pek çok olumsuzluğun giderilmesinin önünü açacak,fıtraten mükerrem olan insanın maddî ve manevî olarak ilerlemesine zeminhazırlayacak ve insanî değerlerle tanışmasını sağlayacak bir milliyet anlayışınanasıl ulaşacağı dikkat çeken hususlardandır. Bu bağlamda vicdanın mahiyeti,ahlakla ilişkisi, vicdanın insan ilişkilerine yansıması ve toplumsal barış içinBediüzzaman’ın vicdana getirdiği yorumlar da önemli hususlar olarak bu sayımızdayer almaktadır. Bundan başka Yahudiliğin nasıl Yahudi milliyetçiliğinedönüştürüldüğü, milliyetçiliğin ontolojik ve psikolojik kaynakları, ırkçılık hastalığınındünya barışını nasıl tehdit ettiği, etnik temelli bir sorun haline gelenKürt sorununun çözümünde eğitimin ve Bediüzzaman’ın fikirlerinin önemi busayımızda incelenen diğer konular arasındadır.İnsanlığın insanlık vasfına uygun bir hayat tarzına kavuşabilmesi, insanîdeğerlerin kıymet kazanması ve dünya barışına katkı sağlayacak adımlarınatılması için Bediüzzaman Said Nursî’nin yardımlaşma, paylaşma, dayanışma,muhabbet, kardeşlik gibi kavramlar etrafında tanımladığı milliyet anlayışı incelenmeyibeklemektedir. Aynı konu etrafında çalıştığımız son iki sayı böyle birarayışın neticesidir. Bu arayışın hayat bulması temennisi ile sizleri dergimizlebaş başa bırakırken 125. sayımızda “demokratlık” dosyası ile karşınızda olmayıümit ediyoruz.