Köprü Anasayfa

Ocak-Nisan 2020

"Köprü" 145. Sayı

  • Divan Şiirinde Göç Etrafında Gelişen Bazı Kelime ve Mazmunlar

    Some Words and Mazmuns (Metaphorical Statements) Developing around Migration in Divan Poetry

    Mahmut Kaplan

    Prof. Dr., Celal Bayar Üniversitesi Emekli Öğretim Üyesi

    Köprü • Sayı: 145 • Ocak-Nisan 2020 • ISSN: 1300-7785 • ss. 69-96

    Öz

    Göç, insanlık tarihinin siyasal ve ekonomik boyutları olan en eski bir olgusudur. Göç, tabii afetler, savaş ve sosyal çalkantılar sonucu insanların tek tek ya da kitleler halinde bulundukları yerlerden başka yerlere taşınıp yerleşmesi olarak nitelenebilir. Toplumların sözcülüğü görevini üstlenen şairlerin bu olguya ilgisiz kalmaları beklenemez. Tarih boyunca çoğu zaman dramatik bir boyut kazanan bu hadise Türkçe divanlarda –inceleyebildiğimiz kadarıyla– toplumsal boyutuyla pek fazla yer bulmamıştır. Klasik şiirimizde göç daha çok ferdî planda ve ölüm gerçeği çerçevesinde ele alınmıştır. Göç olgusu çevresinde çoğu ölümü, ölüm yolculuğunu ifade eden, çağrıştıran türlü mazmunlar ve kelimeler ortaya çıkmıştır. Bu yazıda incelediğimiz divanlarda kitleler halinde yer değiştirme, sonucunda yaşanan insanlık acılarına rastlamadık. Göç konusunun mesnevilerde müstakil konular halinde işlenmiş olabileceğini göz ardı etmeden divanlarda göçle ilgili kelime ve mazmunlardan tespit edebildiklerimizi sunmaya çalıştık.

    Anahtar Kelimeler

    Göç, rıhlet, kus-ı rahil, bang-i ceres, kârbân

    Abstract

    Migration is the oldest phenomenon of human history with social, political and economic dimensions. Migration can be defined as the movement of people from one place to another with the intentions of settling individually or in masses as a result of natural disasters, war and social disorganization. Poets who take the role of spokesperson for societies cannot be expected to be indifferent to this phenomenon. This event, which has gained a dramatic dimension throughout the history has not found much place in Turkish divans with its social dimension as far as we can examine. In our classical poetry, migration is mostly dealt with personally and within the framework of the reality of death. Various mazmuns and words that express and connotate death and the journey of death have emerged around the phenomenon of immigration. We did not find human suffering resulted from settling in masses in the divans we examined in this article. We tried to present what we can reveal about migration from the words and mazmuns in the divans without neglecting that the issue of immigration may have been handled as separate subjects in mesnevi.

    Key Words

    Migration, death, migrant, campane sound, caravan

    Yazının tamamını görüntülemek için lütfen tıklayınız!