Köprü Anasayfa

Demokratlık

"Kış 2014" 125. Sayı

  • Deklarasyon

    Bu deklarasyon, Risale-i Nur Enstitüsü tarafından tertip edilen ‘Demokratlık’ konulutoplantıda oturumlar sırasında açıklanan ve genel kabul gören kanaatleri bildirmekteolup toplantı yöneticisi ve sekreteri tarafından toplantı sırasında alınan notlar üzerindeçalışılarak hazırlanmıştır.

    KATILIMCILAR<

    Prof. Dr. Ahmet BATTAL (Oturum Başkanı)

    Ahmet DURSUN (Sekreter)

    Prof. Dr. Arif YAVUZ

    Prof. Dr. Ensar NİŞANCI

    Prof. Dr. Ertan EFEGİL

    Prof. Dr. Sacit ADALI

    Doç. Dr. Muhammet GÜR

    Doç. Dr. Adem ÖLMEZ

    Doç. Dr. Ahmet YILDIZ

    Yrd. Doç. Dr Ali BENGİ

    Yrd. Doç. Dr. Bünyamin GÜRPINAR

    Yrd. Doç. Dr. Hüseyin YILDIZ

    Dr. Hakan YALMAN

    Kadir AKBAŞ

    Nimet DEMİR

    Demokrasi ve Demokratik Devlet

    Kavramsal Çerçeve

    Cumhuriyetin özü olan ve kaynağını milli iradeden alan demokrasi hürriyet,eşitlik ve adalet ilkelerine dayanan yönetim şeklidir. Bediüzzaman’ında “Adalet, meşveret ve kanunda inhisar-ı kuvvet” kuvvet şeklinde tarif ettiğimeşrutiyet ve cumhuriyet, demokratik bir cumhuriyettir.

    Demokrasinin kurallarını benimsemek ve sahip çıkmak olarak tarif edebileceğimizdemokratlık, demokrasinin bütün ilke ve kurallarını kabul edipiçselleştirmeyi gerektirir. Bu bağlamda demokrasinin temel unsurları olanadalet, meşveret ve kanunda inhisar-ı kuvvet prensiplerine sahip çıkmak demokratlığında vazgeçilmez esaslarıdır.

    Demokrasi, inançlara saygı duyan bir sistem olarak temel hak ve hürriyetlerikoruma altına alır. Temel hak ve hürriyetler demokratik ortamlardagözetilir ve gelişir. Herkes için geçerli olan hak ve hürriyetlerin yaşatılmasıdemokrasinin varlık sebebidir. Bu bakımdan demokrasi, azınlıkların da hakkınıkoruyan çoğulcu bir sistem olarak anılır.

    Devlet, milletin hakimiyetini temsil makamında bir hizmet mekanızmasıdır.Demokrasilerde devlet, hakim değil hadimdir. Devlet millete hizmetyeridir. Devlet imkanlarını şahsi çıkarlara alet etmek ve suistimal etmek,devlete hizmet eden değil, devleti kendine hizmet ettiren bir anlayışın ürünüdür.

    Demokratik devlette hakim millettir. Millete rağmen hükmeden yönetimanlayışı ise otoriterliktir.

    Güçlü liderlerin müstebit hale gelmesini demokratik zeminde ortaya çıkanhür fikirli bireyler engeller. Demokrasi güçlü liderlerden ziyade hukukadayalı güçlü sistemlerin hakim olmasını hedefleyen yönetim biçimidir.

    Demokratik değerler ve demokratlık

    “İman ne kadar mükemmel olursa hürriyet o derece parlar ” diyen Bediüzzamandemokratlığın şifrelerini sunmaktadır. Demokrat özelliklerini taşıyaninsanların yetişmesi bu şifrenin çözülmesiyle mümkündür.

    Bediüzzaman İslamiyet’i gerçek insaniyet olarak tanımlamakta, demokratikyapının kökenini İslamî prensiplere dayandırmaktadır.

    Bediüzzaman’ın Meşrurtiyet tanımlaması demokratlığın temel prensiplerinide içermektedir. Meşrutiyet millet hakimiyetidir. Demokratlık meşveretve istişareyi inşa etmektir. Bunu gerçekleştirmenin yolu insanın iradesininhürleşmesi, ilim ve fikirde hürriyetin sağlanmasıdır. Özgür irade ilebir eğitim verilmezse istibdat ortaya çıkar. İlimde ve fikirde tam hürriyetdemokrasinin özelliğidir.

    Üç büyük düşmanımız olan cehalet, zaruret ve ihtilafın ortadan kalkmasıylahürriyete zemin hazırlanmış olur.

    Toplum demokratlaşmadıkça sistemin de demokratlaşması mümkündeğildir. Toplumun demokratlaşması ideolojilerden ve müstebit yapılardankurtulmuş hür bir eğitim anlayışı ile mümkündür. Zira bir millet cehaletlehukukunu bilmezse ehl-i hamiyeti dahi müstebid eder.

    Demokratlık, “Ekmeksiz yaşarım, hürriyetsiz yaşayamam” sözüyle ilkehaline gelen hürriyetçi bir tavrın ve zihniyetin ifadesidir.

    Bu tavrın yerleşmesi ve hakim olması için demokrat insan tipine ihtiyaçduyulmaktadır. Bu bakımdan demokrat insan, bir medeniyet politikası olarakdüşünülmelidir. Adil, iyi ve doğruyu savunan bir anlayışı temsil eden demokratlıkdoğruyu ve hakikati hayata aksettiren demokrat insanların mesleğidir.

    Demokratlığın zıddı otoriterliktir. Demokrat; adaleti, kanun hakimiyetini ve şurayı esas alır; müstebit (otoriter) ise hukuku, adaleti ve meşvereti hiçe sayarak egemenliği keyfi olarak sahiplenir

    Esas olan adalettir. Hukukun üstünlüğü, din ve vicdan hürriyetlerininhakkıyla verilmesi demokrasinin; bunları sağlamak demokratlığın gereğidir.Demokratlık adaletsizliğe ve zulme karşı olmaktır. Demokrat ne zulmeder,ne zulmettirir.

    İnsanlar hür oldular, ancak abdullahtırlar. Kadim saltanat İlahi saltanattır.İlahi otoriteye boyun eğmeyen anlayışlar istibdadı doğurur. İstibdat ise zulümve tahakkümdür, keyfi muameledir, rey-i vahiddir.

    Meşveret ve şura demokrat yapının kudsi temellerinden biridir. Meşveretzemini doğruyu, hak ve hakikati aramaktır.

    Demokratlığın gereği hakperesliktir. Hakka tarafgirlik müminane bir tavırdır.Bu bağlamda iyi bir Müslüman iyi bir demokrattır.

    Din ve vicdan hürriyetinin teminatı olan demokratlık, ‘söyletmenurun’dan fikir hürriyetinin baş tacı edildiği günlere gelinen sürecin adıdır.

    Demokratlık bir hayat tarzıdır, demokrat olmanın önemli bir özelliği;“kendin için ne düşünüyorsan başkaları için de onu düşün, kendin için neistiyorsan başkaları için de onu iste.”dir.

    Terk-i iltizam-ı nefs, ferdin demokratlığının ön şartıdır. Terk-i iltizam-ınefs “sadece ben bilirim” demeyi terk etmektir.

    Demokratlık rıza ve temsile dayanmayan iktidar kullanımını reddetmektir.

    Aynı güftenin farklı seslerle çalındığı bir senfoni içersindeyiz. Demokratlıkhoş görülü ve kucaklayıcı olmaktır. Demokratlık insanları ötekileştirmeyen,herkese söz hakkı veren bir anlayıştır. Herkesin istediği fikri savunabilmesidemokrasinin, bu hakka saygı duymak demokratlığın gereğidir.

    Din özgürlüğü, sivil toplum ve kendini ifade etme özgürlüğü gibi değerlerevrensel İslami ilkelerdir ve demokratlığın gereğidir.

    Bediüzzaman hürriyetçi fertleri yetiştirerek hürriyetçi bir sistemi yerleştirmeyihedeflemiştir.

    Bediüzzaman ululemri kutsallaştırmaz, ehli hal ve akdi önerir. Denetimlidemokratik devlet yapısından yanadır.

    Nübüvvet ve felsefe olmak üzere yol ikidir. Nübüvvet yolu hakkı, felsefeyolu ‘ene’yi temsil eder. Demokratlık hakka dayanmak ve hakka dayanmayanyapıların karşısında olmaktır.

    Demokrat anlayış Nebevî bir tavrı ifade eder. Dünya genelinde ilahi kaynaklıortak alanlara doğru bir arayış içindedir. Mesela zulmetmemek nübüvvettenkaynaklanan bir değerdir. Hürriyet, adalet, refah içinde yaşama gibihususlar insanlığın ortak değerler alanlarıdır ve Bediüzzaman’ın bu alanakattığı çok şey vardır. Bu bağlamda Bediüzzaman’ın demokratik devlet vedemokrat insan ile ilgili çizdiği çerçeve daha huzurlu ve müreffeh bir dünyaiçin anlaşılmayı beklemektedir.